Το «φεγγάρι» είναι η συμφωνία ανάμεσα σε ΕΕ και Τουρκία για τη διαχείριση του μεταναστευτικού, πακέτο με την αναθέρμανση και απελευθέρωση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας.
Το «δάκτυλο», στο οποίο έχει καρφωθεί το βλέμμα του ελληνοκυπριακού μικρόκοσμου, είναι οι βουλευτικές εκλογές, το ούτω καλούμενο «εθνικό συμβούλιο» και η ελαφρότητα στη συμπεριφορά του πολιτικού μας προσωπικού.
Η μεταναστευτική κρίση προκαλεί οξεία πολιτική αναταραχή σε πολλά κράτη μέλη και απειλεί βασικές πολιτικές (συνθήκη Σένγκεν) αλλά και τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Τουρκία είναι η χώρα που μπορεί να περιορίσει τις μεταναστευτικές ροές, εφόσον αποδεχθεί να φορτωθεί και να διαχειριστεί στο έδαφός της περίπου 2 εκατομμύρια μετανάστες ποικίλων εθνικοτήτων. Να το πράξει, τη στιγμή που η ΕΕ των 500 εκατομμυρίων δεν θέλει να απορροφήσει περισσότερες από 160 χιλιάδες. Η «κακή» Τουρκία θα αναλάβει να κάνει τη «βρώμικη δουλειά», εξυπηρετώντας τις πολιτικές και κοινωνικές ανάγκες της «καλής» και «ηθικής» Ευρώπης. Η χώρα που περισσότερο ίσως ανακουφίζεται από τη συμφωνία προώθησης μεταναστών πίσω στην Τουρκία είναι η Ελλάδα.
Για τις «υπηρεσίες» της αυτές η Τουρκία ζητά πρώτα και κύρια να ανοίξει διάπλατα η ευρωπαϊκή της προοπτική. Η άρση των θεωρήσεων εισόδου για τους Τούρκους πολίτες, περισσότερο όμως η έναρξη διαπραγματεύσεων στα «παγωμένα» κεφάλαια, είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋποθέσεις για να υπάρξει συμφωνία. Η Τουρκία απαιτεί όπως αυτό γίνει άμεσα. Εδώ και τώρα. Οι ισχυρές χώρες της ΕΕ, που θέλουν να υπάρξει συμφωνία διότι διακυβεύονται τεράστια συμφέροντα και ισορροπίες, θα κάνουν τα αδύνατα δυνατά ώστε αυτό να επιτευχθεί.
Η ηγεσία μας, όχι για πρώτη φορά, αιφνιδιάστηκε από τις εξελίξεις. Περίμενε ότι η Τουρκία θα έθετε το ζήτημα του ξεπαγώματος των κεφαλαίων σε κατοπινό στάδιο. Ότι θα έδειχνε κατανόηση στις προεκλογικές ανάγκες και άλλες αδυναμίες του ελληνοκυπριακού πολιτικού μικρόκοσμου. Κι ότι οι ισχυροί της ΕΕ θα στήριζαν το δίκαιο της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα επέβαλλαν στην Τουρκία όρους που θα μας ικανοποιούσαν.
Η πίεση είναι αφόρητη για όλους, όχι μόνο για εμάς. Φυσά, επιτέλους, δυνατός άνεμος. Οι φοβικοί πολιτικάντηδες χτίζουν τείχη. Οι σοφοί ηγέτες χτίζουν ανεμόμυλους. Παρότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος, δεν είναι αργά για την άμεση σύνδεση των απαιτήσεων της Τουρκίας με τις υποχρεώσεις της αναφορικά με τη λύση του Κυπριακού. Στις αφόρητες πιέσεις για άνοιγμα των κεφαλαίων τώρα, η απάντηση μπορεί να είναι μόνο μία: «ευχαρίστως, αλλά θέλουμε αυτή τη ρύθμιση στο θέμα των εγγυήσεων και των στρατευμάτων, θέλουμε αυτό το χάρτη στο εδαφικό και θέλουμε ρητή δέσμευση (με αριθμούς) για οικονομική στήριξη της λύσης από την ΕΕ». Ούτε άνοιγμα τουρκικών λιμανιών και αεροδρομίων, ούτε εξομάλυνση σχέσεων, ούτε «αναγνώριση» της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είμαστε διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος και αυτό ουδείς, πλην της Τουρκίας, το αμφισβητεί.
Η «στρατηγική» περί της εκπλήρωσης των λεγόμενων «κυπρογενών υποχρεώσεων» της Τουρκίας έναντι της ΕΕ, το μόνο που υπηρετεί σε αυτό το στάδιο είναι τη διαιώνιση του στάτους κβο. Από το 2005 που άρχισαν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, ο λόγος που αριθμός κεφαλαίων παρέμειναν παγωμένα είναι από τη μια η επιφυλακτικότητα της ΕΕ έναντι της Τουρκίας, και από την άλλη η υποβάθμιση της ενταξιακής της πορείας από την ίδια την Τουρκία. Σήμερα, οι ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις φέρνουν την Τουρκία ξανά στο δρόμο της Ευρώπης, ενώ και η Ευρώπη έχει ανάγκη για στενότερη συνεργασία με την ισχυρή γείτονα. Μπήκαμε ως Κύπρος στην ΕΕ προσβλέποντας σε αυτή τη συγκυρία. Αυτή η συγκυρία, αυτή η στιγμή, είναι τώρα.
Η ευθύνη χειρισμών είναι στους ώμους του Προέδρου Αναστασιάδη. Κανενός άλλου. Με όση σοβαρότητα και μεθοδικότητα διαθέτει, με στρατηγική και όχι τακτικίστικη προσέγγιση, καλείται ο Πρόεδρος, σήμερα, να καθορίσει αν θα έχουμε λύση και προοπτική ή οριστικό τσιμέντωμα του στάτους κβο. Καλείται να κοιτάξει το φεγγάρι και όχι το δάκτυλο.
Γράφει: Βασίλης Πρωτοπαπάς
